1- DÜZ (GALVANİ) AKIMLAR
Tanım: Elektronların (-) kutuptan (+) kutba düz, devamlı ve sabit olarak ilerlemesidir.
Elde Edilme Yolları:
1- Kuru Piler
2- Akümülatörler
3- Diyot lambalar
4- Metal redresörler
DÜZ AKIMIN ETKİLERİ
1-FİZYOLOJİK ETKİLERİ
a. POLAR ETKİLERİ
b. İNTERPOLAR ETKİLERİ
2-ISI ETKİLERİ
a. YOK
3-KİMYASAL ETKİLERİ
a. İYONTOFOREZİS
b. TIBBİ GALVANİZM
c. CERAAHİ GALVANİZM
1- FİZYOLOJİK ETKİLERİ
a. İNTERPOLAR ETKİLERİ: Akımın ilerlediği yoldaki etkilerdir
· HİSTAMİN gibi maddelerin salınımını sağlayarak VAZODİLATASYON sağlar
· İyon hareketleri mekanik olarak VAZODİLATASYON sağlar
· Refleks VAZODİLATASYON sağlanır
b. POLAR ETKİLERİ: Elektrotların altında meydana gelen etkilerdir.
· ANELEKTROTONUS: Sinirin ANOT(+) ile uyarılmasıyla iletim hızının AZALMASI.
· KATELEKTROTONUS:Sinir KATOT(-) ile uyarılmasıyla iletim hızının ARTMASI
2- ISI ETKİLERİ : Akım şiddeti z olduğu için yoktur
3- KİMYASAL ETKİLERİ
a. İYONTOFOREZİS: (+) yüklü iyonların (-) kutba; (-) yüklü iyonların (+) kutba gitmesidir
· KUTUP TESTİ: Elektrotlar suya bırakılır. İlk kabarcık çıkan elektrot KATOT tur. (H2)
· DENEYLER:
o SCHASTKİ’nin PATATES DENEYİ: Patatesin ortası oyularak içerisine KI çözeltisi dökülür. Sağına ve soluna bağlanan elektrotlar Potasyum un katot da İyot un anot da toplanmasına neden olur. İyot ile mavi renk alan patatesiteki nişasta, iyonların elektrik etkisiyle yer değiştirdiğini kanıtlar
o LEDUC’un TAVŞAN DENEYİ: Elektroterapi uygulamasını zehirli solüsyonlarla tavşanlara uygulayan Leduc, uygulanan solüsyona göre zehirlenip ölen tavşanlarla iyonların hareketini kanıtlamıştır.
· AMAÇLAR:
o Vücuda verilmek istenen kimyasal maddeleri istenilen yere lokalize etmek
o Sistemik olarak verilmesi istenen maddeleri deri yolu ile vücuda vermek
o Sistemik olarak alındığı takdirde çok yavaş olarak absorbe edilen maddeleri deriye depo ederek o maddenin tesirini artırmak
· UYGULAMA TEKNİĞİ:
1- Tatbik edilecek sahada yara, çizik varsa üzerine serogen kağıdı koymalı veya vazelinle örtülmelidir.
2- Hastaya tedavi anlatılmalı
3- Tedavi sahasına his testi yapılmalı (iğne ile sivri, künt testi)
4- Cereyan şiddeti tedricen arttırılıp, azaltılmalıdır.
5- Hasta rahat pozisyonlanmalıdır.
6- Tedaviden sonra elektrot yastıklar temizlenmelidir.
7- Hastaya verilecek olan iyonun solüsyonu hazırlanır.
8- Solüsyonlar elektriki yüküne göre uygun-aynı kutuplardan verilir.
9- Solüsyonun verildiği elektroda aktif elektrot, diğer elektrota pasif elektrot denir.
10- Ağrıyı azaltmak için Pasif elektrot aktif elektrottan büyük olmalıdır.
11- Akım şiddeti: 6. 25 cm2 ( 1 inç kare) için 1-3 miliamper olmalıdır.
12- Son yayınlar, akım şiddetinin 3-5mA ‘i geçmemesi gerektiğini ifade etmektedir.
13- Elektrotlar uygulanan vücut yüzeyine tam temas etmelidir.
14- Tedavi süresi 15-20 dk olmalıdır.
· KATOT (-) İLE VERİLEN İYONLAR
1. İYOT: KI solüsyonu halinde iltihabi durumlarda, skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır. Vazodilatasyon sağlayarak dolaşımı hızlandırır.
2. KLOR: NaCl veya CaCl2 solüsyonu halinde skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır.
3. SALİSİLAT: Sodyum salisilat solüsyonu halinde romatizmal hastalıklarda kullanılır. Duyu sinirleri üzerine analjezik etkisi vardır.
4. SİTRAT: Na veya K sitrat solüsyonu halinde romatizmal hastalıklarda kullanılır.
5. ASETİK ASİT: Myositis ossifikans, kalsifik tendinit gibi durumlarda kullanılır. Asetik ortam yaratarak Ca absorbsiyonunu hızlandırır.
· ANOT (+) İLE VERİLEN İYONLAR
1. ÇİNKO: ZnCl4 solüsyonu halinde enfekte yüzeyel yaralar, sinüzit, kulak iltihaplarında kullanılır. Antiseptik özelliği vardır.
2. BAKIR: CuSO4 solüsyonu halinde fungus enfeksiyonlarında ve yüzeyel yaralarda kullanılır.
3. HİDROKORTİZON: Antiinflamatuar etkisi vardır. Artrit, tendinit, bursit gibi durumlarda kullanılır.
4. LİDOCAİNE: Analjezik etkisi vardır. Ağrılı durumlarda kullanılır.
5. KALSİYUM: kas spazmı, donmuş eklemler, tetik parmak gibi durumlarda kullanılır.
6. LİTYUM: Gut tofülerinde kullanılır.
7. HYALURONİDASE: Ödem ve ezilme durumlarında kullanılır.
8. PRİSCOLİNE: Geç iyileşen yaralarda kullanılır.
9. MEKOLİL:Kronik romatoid artrit, periferik damar hastalıklarında, Raynoud fenomeni ve varikoz ülserlerde uygulanır.
10. Magnezyum: Bursit ve periatrit durumlarında kullanılır.
11. Prokayn: Burkulmalar ve kas spazmlarında
12. HİSTAMİN: VAZODİLATASYON Kronik iltihabi durumlar, Dolanım bozukluklarI
· HER İKİ KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR
1. Çeşme suyu: Hiperhidroziste kullanılır.
2. Ringer solüsyonu: Açık yaralarda kullanılır.
· PATOLOJİK DURUMLARA GÖRE VERİLEN İYONLAR
·
1. AĞRI: Hidrokortizon, salisilat, magnezyum, lidocaine,
2. İNFLAMASYON: Hidrokortizon, salisilat
3. SPAZM: Magnezyun, kalsiyum
4. İSKEMİ: Magnezyum, mekolil, iyot
5. ÖDEM: Magnezyum, mekolil, salisilat, hyaluronidase
6. KALSİFİK DEPOZİT: Asetik asit
7. FUNGUS: Bakır
8. GUT TOFÜSLERİ: Lityum
9. AÇIK YARALAR: Bakır
10. SKAR-ADEZYON: Klor, İyot, Salisilat
11. HİPERHİDROZİS: Çeşme suyu, (+/-) alternatif kutular
12. HİPO/HİPERİRRİTABİLİTE: Kalsiyum
· KOMPLİKASYONLAR
1- YANIKLAR
o KİMYASAL YANIKLAR: Katot altında aşırı NaOH birikmesinden dolayı meydana gelir. Katodun anottan daha geniş kullanılması tavsiye edilir.
o ISI YANIKLARI: Aşırı ısı yüksek rezistans bölgelerinde (çiller, sklerotik deri bölgeleri) yanıklara yol açar. Elektrot pedlerinin yeterince nemli olması, Pedlerin düzgün şekilde yerleştirilmesi ile tam temasın sağlanması, Deri ile elektrot arasında hava boşluğunun kalmaması önemlidir.
2- HASSASİYET VE ALERJİ:
o Deniz ürünlerine alerji var ise iyot kullanılmaz.
o Aktif ülser ve gastrit varsa hidrokortizon reaksiyona neden olabilir.
o Aspirine karşı alerji varsa salisilat kullanılmaz.
o Saat kayışı, bilezik gibi metallere hassasiyet varsa bakır, çinko, magnezyum gibi metaller kullanılmaz.
b. TIBBİ GALVANİZM: Çeşme suyunun galvanik akımla hastaya uygulanmasıdır. Her iki kutbun fizyolojik etkileri tedavi amacıyla kullanılır.
· ANODAL GALVANİZM: Akımın tedavi edilecek bölgeye anottan hastaya uygulanmasıdır.
Pasif elektrot katot ise, vücudun herhangi bir yerine yerleştirilir.
Anot sinirlerin eksitabilitesini azalttığı için kas spazmını ve ağrıyı azaltır.
o KULLANIM ALANLARI:
§ AKUT TRAVMALAR
§ AYAK BİLEĞİ BURKULMALARI
§ İNFLAMASYON VE ÖDEMİN AKUT DÖNEMLERİ
o AKIM ŞİDDETİ:
§ 6.25cm2 (inç kare) için 1/4-1/2 miliamper (1cm2 için 0,08-0,04 miliamper).
o UYGULAMA SÜRESİ:
· KATODAL GALVANİZM: Akımın katottan hastaya uygulanmasıdır. Katot tedavi edilecek bölgeye, ondan daha büyük olan anot da vücudun herhangi bir yerine yerleştirilir.
o KULLANIM ALANLARI:
§ KRONİK İLTİHABİ DURUMLARDA
§ EKLEM LİMİTASYONLARINDA
§ SKAR DOKU YUMUŞATMADA
o AKIM ŞİDDETİ:
§ 6.25cm2 (inç kare) için 2 miliamper (1cm2 için 0,3 miliamper).
o UYGULAMA SÜRESİ:
· ANOT VE KATODUN KARŞILIKLI KULLANILMASI: Anot ve katot tedavi edilecek bölgenin her iki tarafına karşılıklı yerleştirilir. Böylece akım derin dokulardan geçer ve o kısımdaki kan dolaşımı ile hücre metabolizması artar. Katodal galvanizmin kullanıldığı yerlerde ve aynı akım şiddeti ve uygulama süresi kadar kullanılır.
· SU İÇİ UYGULAMALAR: Kullanılan su ılık olmalıdır. Tedavi bölgesinin suyun yüzeyine gelen kısmına vazelin sürülerek ağrı azaltılır ve yanık oluşması önlenir. Elektrotlar hastaya değmez ve yüzük gibi madeni eşyalar çıkarılırsa yanık oluşmaz.
o AVANTAJLARI:
§ SUYUN IYI BIR ILETKEN OLMASI
§ DERINİN SU IÇINDE REZISTANSININ DÜŞÜK OLMASI
§ GENIŞ SAHALAR STIMÜLE EDILEBILMESI
o AKIM ŞİDDETİ:
§ Hastanın hissine bağlı
o UYGULAMA SÜRESİ:
§ 20-30 DK
o BİPOLAR UYGULAMA:
§ Tedavi edilecek ekstremite, içinde ılık çeşme suyu bulunan porselen veya plastik kaba yerleştirilir. Kabın her iki ucuna + ve – elektrodlar daldırılır. Akımın 1/10’u tedavi bölgesinden geçer ve akut durumlarda kullanılır.
o MONOPOLAR UYGULAMA
§ Elektrotlardan biri kaba daldırılır (kronik durumda – kutpun suya daldırılması tercih edilir) diğer elektrod vücudun herhangi bir yerine bandajla tutturulur.
§ Böylece akımın büyük bir kısmı tedavi edilen kısımdan geçer.
§ Ekstremitenin suyun yüzeyine gelen kısmına vazelin sürülerek ağrı azaltılır.
o SCHNEE DÖRT KAP UYGULAMASI: Dört ayrı kap kullanılır. İkisi kollar, ikisi bacaklar içindir. Daha çok ön kol ve eller, dizin altından itibaren bacaklar ve ayaklar için kullanılır. Akım hasta hissedinceye kadar verilir. 20-30dk uygulama yapılır.
o ÇİFT KAP UYGULAMASI: İki ayrı kap kullanılır. İki ekstremite tedavi edilecekse çift kap uygulaması yapılır.hasta hissedinceye kadar akım verilir.
c. CERAHİ GALVANİZM (ELEKTROLİZ)
· İstenmeyen dokuların düz akım yoluyla yok edilmesidir. Eskiden fizik tedavide iki alanda kullanılırdı.
Bunlar,
o 1. Deri kabarıntılarının tahrip edilmesi
o 2. Kılların çıkarılması dır.
Günümüzde daha çok kozmetik alanda kullanılmaktadır.
